Publiczne Liceum Ogólnokształcące nr I im. Mikołaja Kopernika w Opolu
Co złego dzieje się z bioróżnorodnością?
Na całym świecie gatunki znikają z rekordową szybkością, znacznie prędzej niż kiedykolwiek w ciągu ostatnich milionów lat. Przyczyną jest działalność nas, ludzi: niszczenie dzikich krajobrazów, zmiany w użytkowaniu ziemi, eksploatacja dzikich zwierząt i roślin, a także trwające już katastrofalne zmiany klimatu na Ziemi.
Czy naprawdę jest tak źle? Przecież w skali całej planety ludzi jest tak niewielu…
Tak, jest źle. Spójrz, jak bardzo zmieniło się oblicze naszej planety:
Dziesięć tysięcy lat temu ludzie stanowili 1% masy wszystkich zwierząt kręgowych na Ziemi. Teraz stanowią 32%, a większość zwierząt lądowych na ziemi to nasze zwierzęta: krowy, owce, świnie, kozy... Wszystkie dzikie, lądowe kręgowce: słonie, ptaki, antylopy, jaszczurki – można wymieniać prawie bez końca – wzięte razem ważą tylko jedną setną tego, co my
i nasze zwierzęta domowe!
Źródło ilustracji:
Zaraz, zaraz… przecież te zmiany zajęły 10 tysięcy lat.
To prawda, ale najwięcej zmieniło się w ciągu ostatnich 50 lat. Na naszej planecie prawie nie ma już miejsca dla dzikich zwierząt i roślin. Co gorsza, nawet te, które nauczyły się żyć obok nas – radzą sobie coraz gorzej. Dlaczego? Przyczyną są m.in. zanieczyszczenia i zmiany
w rolnictwie. Znikają nie tylko rzadkie gatunki, takie jak pandy. Znikają też pospolite gatunki, takie jak wróbel, oraz większość owadów! To pokazuje, że mamy problem!
Poniższy wykres obrazuje, jak zmieniły się populacje kilku tysięcy gatunków zwierząt w ciągu ostatnich 50 lat. Ogólny trend jest wyraźny: dzikich zwierząt jest coraz mniej.
Źródło ilustracji: Living Planet Index: http://www.livingplanetindex.org/projects?main_page_project=AboutTheIndex&home_flag=1
Jak to wszystko się stało?
Jeszcze niedawno większość energii na utrzymanie naszej cywilizacji pochodziła od organizmów żywych. Jedliśmy je, polowaliśmy na nie, wykorzystywaliśmy je do pracy. Nasza gospodarka korzystała „na gapę” z machinerii naszej żyjącej planety:
W ciągu ostatnich 200 lat nasza gospodarka: ilość ludzi, ilość zwierząt domowych, ilość wykorzystywanych zasobów ogromnie wzrosła. Większość z tego wzrostu przypadła na okres życia pokolenia naszych rodziców i nauczycieli!
Na planecie, którą tak zdominowaliśmy, jest coraz mniej miejsca dla organizmów, które nie są nami, albo nie służą nam bezpośrednio. Dzikie zwierzęta, rośliny, i inne organizmy znikają w szybkim tempie – z powodu niszczenia ich siedlisk, eksploatacji, zanieczyszczeń itd.
Dlaczego w ogóle udało nam się tak zdominować naszą planetę?
Odpowiedź jest prosta: nauczyliśmy się czerpać energię ze spalania paliw kopalnych, przede wszystkim węgla i ropy naftowej. To dzięki nim osiągnęliśmy tak olbrzymi sukces
– przynajmniej z naszego punktu widzenia.
Niestety, na świecie nie ma nic za darmo. Okazało się, że po 200 latach spalania paliw kopalnych doprowadziliśmy do zmian klimatu, określanych mianem globalnego ocieplenia lub mocniejszymi słowami – globalnej katastrofy klimatycznej.
Globalne zmiany klimatu dokładają się do kryzysu bioróżnorodności – powiedzcie słoniom
w dżungli, że mają przenieść się 500 kilometrów na północ! Co więcej, zagrażają bezpośrednio również nam i naszej gospodarce. Zalewane miasta, tragiczne susze, brak wody, brak prądu, anomalie pogodowe – to wszystko już się dzieje, i będzie się zdarzać coraz częściej.
„Prowadzenie działań informacyjno –edukacyjnych pod nazwą „Ochrona BIO w Mieście Opolu” – bioróżnorodność Opolszczyzny wzdłuż pasa Odry”
Grafiki (z wyjątkiem opisanych) i tekst: Jan Kaczmarek